Της Άννας Στεργίου

Η επέτειος του «Όχι» για τους νέους ανθρώπους, που οσονούπω έρχεται, δεν παύει παρά να είναι ένα ιστορικό γεγονός, που μοιάζει να είναι πολύ μακρινό. Το 1940, μπορεί να φαντάζει μακρινό για τις τωρινές γενιές, αλλά αρκετοί πρωταγωνιστές, που θυμούνται τα γεγονότα εκείνης της περιόδου, είναι ακόμη ζωντανοί.

Για τους ανθρώπους, που οι παππούδες τους ήταν καπνοπαραγωγοί το γεγονός έχει ακόμη μεγαλύτερη σημασία, κυρίως ανατολικού Τύπου, αυτό έχει μεγάλη σημασία κι εγγράφεται στο πόρισμα, που έχει ψηφίσει  η ελληνική Βουλή για τις γερμανικές αποζημιώσεις.

Τα όσα λέμε, δεν τα γράφουν Έλληνες αλλά ξένοι και μάλιστα, Γερμανοί συγγραφείς, ο Karl Heinz κι ο Roth Hartmut Rubner, οι οποίοι τα τεκμηριώνουν στο βιβλίο τους: «Η οφειλή των επανορθώσεων. Υποθήκες της Γερμανικής κατοχής στην Ελλάδα και την Ευρώπη», από τις εκδόσεις «Ο τόπος μου». Σ΄ αυτό το βιβλίο, αναφέρεται ρητά πως οι Έλληνες καπνοπαραγωγοί και οι ελληνικές καπνοβιομηχανίες βρέθηκαν στη δεινή θέση, διότι μία μεγάλη γερμανική εταιρία,  αγόρασε τις σοδειές χιλιάδων Ελλήνων καπνοπαραγωγών υποχρεωτικά κι ετσιθελικά σε τιμές πολύ κατώτερες από εκείνες, που έδινε η αγορά.

Η υφαρπαγή της σοδειάς έγινε τα έτη 1939- 1941 δίνοντας αποφασιστικό πλήγμα και στην ελληνική καπνοβιομηχανία αλλά και στις  ξένες εταιρίες, που είχαν γραφεία στη χώρα. Πάνω από 500.000 τόνοι ελληνικού καπνού βρέθηκαν στη Γερμανία. Ο καπνός στην Ελλάδα  καλλιεργούνταν από τον Έβρο ως το Ηράκλειο της Κρήτης, την Εύβοια, τη Ρόδο και την Κέρκυρα, ως την Πελοπόννησο και τα νησιά του Βορείου Αιγαίου.

Από τους 85.000 τόνους υψηλής ποιότητας καπνού ανατολικού τύπου, οι 57.000 βρέθηκαν στη Γερμανία. Υπενθυμίζουμε ότι ο καπνός  ήταν το κύριο προϊόν εξαγωγής στη Βόρεια Ελλάδα και μάλιστα αφορούσε όλες τις κοινότητες, Έλληνες ορθόδοξους, Ισραηλινούς και μουσουλμάνους.

Ο αγώνας για τον ελληνικό καπνό δόθηκε στα δικαστήρια και πρωταγωνιστικό ρόλο τότε έπαιξε ο δικηγόρος  Στέλιος Καρακαντάς κατόπιν εντολής των ζημιωμένων Ελλήνων εμπόρων εξαγωγής καπνού, που έφτασε ως το κατώφλι του ομοσπονδιακού καγκελάριου Αντενάουερ το 1957, αφού η εταιρία ήταν πανίσχυρη. Τον  Δεκέμβριο του 1961 υπήρξε ένας συμβιβασμός κι η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία είπε ότι θα αποπληρώσει 4,8 εκατομμύρια γερμανικά μάρκα, για τον καπνό της χώρας.

Σκληρές αντιπαραθέσεις τότε έγιναν στην ελληνική Βουλή, γιατί οι Έλληνες καπνοπαραγωγοί δεν αποζημιώνονταν όπως θα έπρεπε. Το 1967 πέρασε ο νόμος επικύρωσης και τελικά η συμφωνία τέθηκε σε ισχύ με καθυστέρηση έξι ετών. Από όσα χρωστούσε αυτή η γνωστή γερμανική εταιρία στην Ελλάδα δεν πληρώθηκε ως αποζημίωση ούτε το 1/10 της παραγωγής καπνού. Για την ιστορία μάλιστα, γόνος αυτής της γνωστής γερμανικής οικογένειας, που είχε αγοράσει τον ελληνικό καπνό, σχεδόν τσάμπα, είχε απαχθεί το 1996 κι οι απαγωγείς του πήραν 17,5 εκατομμύρια ευρώ. Αμαρτίες παππούδων…